نمایه سازی به چه معناست؟
نمایه معادل واژه Index در زبان انگلیسی است که از واژه لاتین Indic به معنی دلالت‌کردن و نشان‌دادن مشتق شده است و در فارسی مترادف “فهرست” است. نمایه، فهرستی از موضوع‌ها، واژه‌ها، نام‌ها، عبارت‌ها و دیگر مطالب همراه با نشانی یافتن آنهاست. نمایه‌نامه‌ها، مراکزی هستند که نشریات و کتب را براساس معیارهایی پذیرفته، طبقه‌بندی کرده و در اختیار مخاطبین خود قرار می‌دهند. اگر نشریه‌ای توسط نمایه‌نامه‌ای مورد بررسی و تایید قرار گرفته باشد، نام نشریه در لیست نشریات مورد تایید آن نمایه‌نامه، درج شده و مشخصات و چکیده و گاهی متن کامل مقاله در آن نمایه‌نامه (به‌صورت چاپی یا الکترونیک)، قابل جست‌وجو و دست‌یابی خواهد بود. طبق استاندارد نمایه‌سازی بریتانیا، نمایه، سیاهه نظام‌یافته مدخل‌هایی است که به‌منظور کمک به استفاده‌کنندگان در جایابی اطلاعات سند ساخته می‌شود. در واقع نمایه خط ارتباطی بین منابع اطلاعاتی و استفاده‌کننده یا کاربر است.
هدف از نمایه‌سازی آماده‌کردن اسناد با هدف بازیابی است. در واقع هدف نمایه‌سازی افزایش میزان دسترسی مراجعه‌کنندگان به مطالب موضوعی مورد جست‌وجو است. از این نظر، ممکن است که نمایه‌سازی‌ها با توجه به جامعه استفاده‌کننده و نیازهای اطلاعاتی آنها با هم متفاوت باشند. گزینش مواد از میان مطالب منتشره، توجه به موضوعی خاص، سوگیری زبانی، توجه به مدرک و منبعی خاص و … از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر هدف نمایه‌سازی تأثیر بگذارند.
نمایه‌سازی سه کارکرد عمده دارد:
1- محتوای اطلاعاتی اسناد را فشرده می‌سازد.
2- به‌عنوان واسطه برای تطبیق و یکسان‌سازی زبان سند و زبان کاوش به‌کار می‌رود.
3- به‌عنوان ابزاری کارا، بر شیوه تدوین راهبردی کاوش در جستجوی اطلاعات نظارت دارد.
♦️ در ساده‌ترین شکل، برای نمایه‌سازی دو مرحله تعریف می‌شود.
مرحله اول: تجزیه و تحلیل سند توسط نمایه‌ساز به‌منظور تعیین محتوای موضوعی آن؛ و
مرحله دوم: تبدیل محتوای موضوعی به واژگان نمایه‌ای.
♦️ با این حال نمایه‌سازی اغلب به‌عنوان فرآیندی چندمرحله‌ای توصیف می‌شود:
1- تعیین موضوع سند
2- بازنمود مفاهیم سند به کمک توصیفگرهای اصطلاح‌نامه
3- ثبت و ضبط اطلاعات
4- بازبینی نهایی
جهت دریافت مشاوره پژوهشی و یا خرید صندلی در هر یک از دانشگاههای داخلی و یا خارج از کشور فقط کافیست با کارشناسان خبره موسسه مدرک فوری ارتباط برقرار نمایید.
